Son kripto para dolandırıcılığının mağdurları için önce üzülmüştüm ama sonradan üzülmemeye karar verdim. Bilumum tosunlara para kaptıran gençleri anlıyorum, tecrübesizlik ve onların akıldışı hırslarını da anlıyorum ama adam esnaf, evini satmış götürmüş parayı bit-tosuna teslim etmiş, sonra da intihar etmiş yazık de mi…
Ama paralarını bu aptallara kaptıran, attı mı mangalda kül bırakmayan “anlı şanlı işadamlarına mı üzüleyim mi” şimdi. İş insanı olmuş, istihdam yaratıyor, işi de kârlı… Ama bu kâr hırsı nasıl bir körleşme yaratıyorsa bugüne kadar kullandığı her banknotun arkasındaki toplumsal güveni bir kenara bırakıp ortada olmayan bir şeye para yatırıyor.
Baştan yazayım: Bu kripto paralarda şayet üç kuruşunuz var ise hemen çekin. Zararın neresinden dönülürse kârdır…
Çünkü bu bit-tosunlar çünkü ellerinde bir tek “coin” bile olmadan koyun avına çıkmışlar… Bu memleket saadet zincirinden çok çekti ama akıllanmadı. “Aman kısa yoldan zengin olayım” diyen bizim genç-yaşlı koyunlar da sürüye dahil olmuşlar… Aslında sakallı amca 200 sene önce bütün bunları görmüştü, “kapitalizm senin elindeki her şeyi bir anda bitirebilir, sadece emeğine güven” demişti.
***
Bu kısa yoldan zengin olma hayali yeni değil…
Aklıma 1980’li yıllardaki Günaydın Gazetesi’nin çatı katındaki İzmir Bürosu geliyor. Geçen hafta kripto para tokatçılığı önce Kenan Seven Şef ile konuştum, ardından Cevher Kantarcı ile. Çok güldük yine… O küçücük büroda 3-4 kişi ile ne kök söktürürdük sözde çok bilen gazetecilere… Ama keyfimiz de ayrı güzeldi. Banker Kastelli faciası hızla yaklaşıyordu ve biz Kastelli’den aldıkları üç kuruş ile takla atan Yeşilçam yıldızlarını konuşuyor dalgamızı geçiyorduk.
Kastelli’nin batmaması mümkün değildi ama bizim gördüğümüzü memleketin bazı abileri ablaları göremiyordu işte…
Bir sabah işe geldiğimizde Kastelli’nin battığı haberi geldi. İlk kez dedemden duyduğum “orakla biçsen bitmez bunlar” sözünü Kenan Şef ile haftalarca tekrarladık. Kim mi onlar; “orakla biçsen bitemeyecekler?” Kısa yoldan zengin olmak isteyenler… Bugünkülerin aynıları yani…
***
Aniden zengin olacağını sanan, bu orta zekadaki insanların üç kuruşlarını kurtarmak için Kastelli’nin ofisinden Cumhuriyet Meydanı’na uzanan kuyruklardaki halleri gülünecek değil ağlanacak bir durumdu. Sonradan kendini önemli adam falan diye yutturacak bazılarının da o kuyrukta beklediğini biz röportaj yaparken fotoğrafa girmemek için ufak ufak tüydüğünü anımsarım. Bunlardan bir “yazar” o gün yüz yüze gelişimizi hiç unutmadı sanırım, milyon iftira ile düşman olmuştu bana… Dedik ya “orakla biçsen bitmez”…
Daha sonra başka banka dolandırıcılıklarına alet olan şimdinin “saygın, demokrat, solcu” sanatçılarından bir kısım artist de gördük dolanta banka işlerinde… Bakın youtube arşivine hepsini görürsünüz. Tamam her reklamda oyna, istersen genelev reklamı da yap ama “çok sevdiğim halkım” muhabbetlerinden uzak dur de mi metin efendi.
Geriye doğru gidiyorum, meşhurluklarının kaynağı malum bazı kadınlar 2020 Aralık ayında Thodex'in tanıtımı için kırmızı elbiselerle poz vermişler. Pınar Deniz, Mine Tugay, Bahar Şahin, Simge, Zeynep Sever Demirel, Özge Ulusoy, Deren Talu ve Ebru Şallı gibi 8 ünlü isim Thodex için objektif karşısına geçmiş. Thodex'in reklam yüzü olan ünlüler, bu kareleri de sosyal medya hesaplarından da paylaşmışlar. Bu seksi fotoğrafları paylaşan bit-tosun hesapta mütedeyyin falan diye geçiniyordu…
Şu aralar CHP’li belediyeleri tokatlamakla meşgul bir sözde şovmen, kanıtlanmış tacizciliği üzerine yapışmış ama Murathan Mungan’ı “Türkiye’de her şey olursunuz ama rezil olamazsınız” diye her gün haklı çıkarırken uyduruk belgeselleri ile belediye belediye gezip para kazanan bir salatalık, “iyilik perisi” rolüne neredeyse beni bile inandıracak gülben falan… Hepsi bir hafta öncesine kadar bu kripto para tokatçılarının reklamını yapıyordu. Rezil olurlar mı sizce? Bence olmazlar!
***
Kripto para alır mısınız? Ben bugüne kadar aklımın ucundan geçirmedim. Bundan sonra da geçirmem. Ama biliyorum ki bazı coinlar yine gider alırlar.
Kripto paranın bir değeri var mı? Neyin karşılığıdır? Arkasındaki fiziksel bir varlıkça desteklenir mi? Bütün paraların arkasında sonuçta ülkelerin Merkez Bankaları var. Kriptonun arkasında ne var?
Bir ay kadar önce kripto paralara ilişkin sert eleştirilerden biri de “kriz kahini” sıfatıyla hazırlanan Nouriel Roubini’den gelmişti. Roubini, “Bitcoin’in içsel değeri (intrinsic value) sıfırdır. Hatta imalatı ciddi enerji tüketimi gerektirdiği için müstahak olduğu ölçüde bir karbon vergisi uygulanması halinde değerinin eksi olacağını düşünmek bile mümkündür” demişti ama bizim uyanıklar böyle şeyleri okumazlar.
Aracı şirketlerden reklam alan gazeteler, televizyonlar Roubini’yi küçümserler “krizci” der, dalga geçerler.
Rouibini ile devam edelim. Konuya yeni girenlerin kafasını açmak adına: “Bitcoin ölçü birimi değildir. Bölünebilirlik özelliği yoktur. Değer biriktirme aracı da sayılamaz. Bazı kripto para konferanslarında bile katılım ücretini Bitcoin ile ödemek kabul edilmiyor. Kripto paraları bir varlık sınıfı kabul etmek dahi olanaksızdır. Çünkü hisse senetleri, tahviller, ticari gayrimenkuller size temettü, faiz, kira şeklinde gelir sağlarlar. İtibarı paralar ise likidite unsurudurlar ve ödemeyi kolaylaştırırlar. Altın gelir getirmezse de sanayide kullanılır. Ayrıca değer biriktirme aracı, enflasyona karşı koruma kalkanı ve beklenmedik risklere karşı savunma özelliğiyle fayda sağlar. Kriptolar gelir, fayda, ödeme ve diğer hizmetleri sağlamazlar. Sadece spekülatif varlık köpüğünden ibarettirler, hiç olmazsa bir çiçek olma özelliği taşıyan lale çılgınlığından daha beterdirler…” (Financial Times)
***
Hadi geçmiş olsun
Sayfa başına git