CHP’de bir gün suların durulduğunu görürseniz, anlayın ki CHP’nin siyasal ömrü son bulmuştur.
CHP’de sular neden durulmuyor? Çünkü partide siyaset bir türlü durulmayan sulardan besleniyor.
CHP’de siyaset yapan herkes bilir; Partinin bütün kademelerinde her türlü gruplaşma vardır ve bu gruplar arasındaki ilişkiler son derece değişkendir.
Öyle zannediyorum, CHP’de olan biteni anlamak ve açıklamak, siyaset bilimcinin boyunu çok aşıyor.
CHP’de resmi ideolojinin daralttığı siyaset alanını ortanın soluna doğru açma girişimiyle başlayan siyasal hareketlenme, seksen kesintisine ve Baykal-Sav ikilisinin “politbüro” deneyimine rağmen, ivmelenerek sürdü. İnönü’den sonra Ecevit ile “Arayış” sürecine giren CHP’de arayış elan sürüyor.
CHP, Cumhuriyet’in kuruluşundan beri siyasal varlığını sürdürmeyi başaran biricik siyasi partidir. Cumhuriyet’in belleğidir. CHP’yi sürgit var eden dinamiklerin tarihsel ağırlığını kabul etmek gerekir.
İmparatorluğun son yüzyılında ortaya çıkan Aydınlanma hareketinin kadroları, Cumhuriyet’in kuruluşu ve kuruluşunu izleyen reformlarla radikal bir dönüşümü gerçekleştirdi. Aydınlanma, modernite, laisite, çağdaşlık ve Batı normları, bu dönüşümü gerçekleştiren kadroların önemli bir kısmınca benimsendi. CHP ise, Atatürk’ün şahsında bu değerleri benimseyenlerin siyasal örgütü oldu.
Peki, bu değerler ne ifade ediyor? Netameli bir sorudur bu. “Cumhuriyet değerlerinin ne ifade ettiği” meselesi tam da kıyametin koptuğu yerdir. Burada bakış açısının çatallandığı bir alan var; bunu konuşmak gerek. Fakat konuşmak için “vatan haini” olmayı da göze almak gerekiyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nda ekonominin kapitalist sisteme entegrasyonu iki ana döneme ayrılıyor; 1839-1908 dönemi yavaş ve yüzeysel, 1908-1922 dönemi hızlı ve kapsamlıdır.
1839’da Tanzimat’ın ilanından sonra “Yeni Osmanlı” olarak anılan dönem, 1923’te Cumhuriyet’in kuruluşuyla son bulurken, uluslararası sistemle bütünleşme en ileri aşamasına ulaşmış bulunuyordu.
Modern Cumhuriyet, emperyal dönem sonrasında yeni güvenlik politikalarıyla ortaya çıkan ulus devletlere dayalı yeni dünya düzenine entegre oldu. Bu, tam olarak kapitalist sistemle bütünleşmedir.
Ulusal Kurtuluş savaşının antiemperyalist karakterini dilinden düşürmeyenler, nedense bu gerçeği dile getirmekten imtina ediyorlar. İzmir İktisat Kongresi’nde sanki Türkiye’nin sosyalist ekonomiye geçiş sorunları konuşuldu!
CHP, Cumhuriyet tarihi boyunca, kapitalist sistem dışında bir sistem arayışına hiç girmedi. En fazla, sosyal demokrasi fikrine dayalı olarak burjuvaziyle uzlaşma aradı; ancak, bugüne kadar başarılı olamadı. Fakat resmi ideoloji ile sosyal demokrat ideoloji arasında gidip gelen CHP, belki de ilk kez sosyal demokrat düşünceye bu kadar yakın duruyor.
CHP’nin dinamizmine gelince; bu dinamizmin kaynağında, Aydınlanma fikrinin ardılı kentli modernler var. Batı düşüncesiyle yetişmiş modern şehirlinin sorgulayan, itiraz eden, eleştiren, biat kültürüne uzak tutumu, bir yandan CHP’yi yönetilmesi zor bir parti konumuna getirirken, bir yandan da inanılmaz bir dinamizmle partiyi sürekli ayakta tutuyor. Partinin programı da tartışılıyor, tüzüğü de tartışılıyor, altı oku da… Savunanlar ve eleştirenler bir arada siyaset yapıyorlar.
CHP’de bugünün dünyasına dair yeni şeyler söylemek arzusu gittikçe güçleniyor. Bu arzu, CHP’nin modern kentlilere dayalı oy tabanında var. Önce endişeliydiler ama bir süre sonra, ne yapmak gerektiğini tartışmaya başladılar. Atatürk ilkeleri, Cumhuriyet değerleri, kuruluş felsefesi, sosyal demokrasi, sağ ve sol kanat hareketleri, liberallerin ve muhafazakâr sağın durumu, laisite, Alevi sorunu, Kürt sorunu, demokrasi ve insan hakları, yerelleşme politikaları, Suriye sorunu, AB ilişkileri ve benzeri konularda küresel dünya düzeninin getirdikleri tartışılıyor.
CHP, değişimin tam orta yerinde. Neredeyse herkes yüksek sesle düşünüyor. Sıkıntılı bir durum. Fakat sonrasının iyi geleceğini düşünüyorum.
Uzun yıllardan sonra ilk defa toplumun farklı katmanlarının dikkatini çekmeyi başardı; Söylediklerine toplumu inandırmak için CHP’nin bir seçim dönemine daha ihtiyacı var.
%25 oy oranı çok tartışılıyor. Türkiye, seçmenlerin %65’nin sağ partilere oy verdiği bir ülkedir. CHP sol bir parti ise, %25 başarıdır. Merkez sağda bir parti ise, başarısızdır.
CHP’yi zorlu bir sınav bekliyor. Ya iktidar ortağı olacak ve ülkeyi yönetme kabiliyeti olduğunu kanıtlayacak, ya da o bitmek tükenmek bilmeyen parti içi kavgaların içine düşecek.
Sayfa başına git