Şu günlerde, yani denizlerde av sezonunun açılmasıyla birlikte medyaya “deniz kurudu” haberleri düşmeye başlar… Denizi önce insafsız balıkçılar kurutur, sonra da sürdürülemez gelişme/ kalkınma hamleleri… Özetle büyük balık her anlamda küçük balığı yemektedir… Bir hafta boyunca Marmaris ile Fethiye arasındaki denizlerdeydim. Artık balık çıkmıyor buralarda. Aynı durum Gökova Körfezinde de geçerli.
Net olarak görüyoruz ki; denizlerimizde tür ve birey çeşitliliğinin artırılması gerek. Onlarca yıldır yazılan yasadışı trata ve/ veya trol avcılığını engellemek gerek. Engellendiğini sanmıyorum. Çözüm önerilerinin başında yapay resifler geliyor. Soyu tehlike altında olan türlere habitat oluşturmak da gerek…
Dünya 100 yılı aşkın bir süredir denizlerdeki canlı popülasyonlarının korunması için çaba harcıyor… Çünkü önemli olan denizlerde yeni biyolojik canlılık alanları yaratmak…Bu iş için bulunan kalıcı çözüm seçeneklerinden biri de yapay resifler. Ne demek yapay resif? Genellikle biyolojik özelliklerini kaybetmiş, erozyona uğramış, Türkiye'de boğazlarda veya Kuşadası körfezinde olduğu gibi blok gemi geçişlerinin yoğun olduğu, hunharca tratacılık ve trolcülük yapılan yerlerde deniz yaşamını geliştirmek ve tedavi etmek için kurulmuş insan yapımı sualtı yapılarına yapay resif deniyor. Yapay resiflerin ayrıca amatör veya sportif balıkçılık alanları oluşturulması, rekreaktif dalışa yani turizme yeni alanlar oluşturmak gibi rolleri de var.
AB içinde bu işin özel bir örgüt var. Avrupa Yapay Resifler Araştırma Ağı (EuropeanArtificalReefsResearch Network (EARRN) Bu ağa üye ülkeler İtalya, İngiltere, Fransa, Yunanistan, Portekiz, Türkiye, İspanya, Hollanda, Finlandiya.
Yapay resif uygulamasında tecrübeleri en eskiye dayanan ülke Japonya… 1905’lerde Japon balıkçılar denizde kayaları yan yana dizerek, küçük ve eskimiş kulübeleri ve kullanılmayacak durumdaki tekneleri batırarak ilk yapay resifleri oluşturmuşlardır. Bu alana bilimsel yaklaşım gösteren ilk ülke de yine Japonya olmuş... Bundan 65 yıl kadar önce konu üzerinde araştırmalara başlayan Japonlar 1978’de ilk yapay resif yapım kılavuzunu oluşturmuş ve bugün yapay resiflere güvenilirlik, emniyet, ekonomik olma, en az 30 yıl ömre sahip olma, yerleştirme alanında balık toplanmasını 1 yıl içinde sağlama, toksik madde içermeme gibi standartlar getirmişler.
Japonya’da yapay resiflerin kurulmasındaki temel amaç üretimdir. Bundan 10 yıl önce dahi sadece yapay resiflerden 500.000 ton üretim yapılmıştır.
EARRN üyelerinden İtalya ve İspanya’nın hatırı sayılır bir başarıyla yapay resifleri uyguladığı, bu iki ülkenin gerek üretim gerekse anti-trol resiflerini etkin bir şekilde tasarlayıp kullandığı görülüyor. Akdeniz’de deniz çayırlarını biz koruyamıyoruz ama İtalyanlar korumayı başarıyor.
***
Yaptığım okumalarda gördüm ki, ülkemizde yapay resif uygulamaları 80’li yıllarda başlamış. İlk olarak Ege Üniversitesi Hidrobiyoloji Enstitüsü tarafından beton ve metal malzemeler denize bırakılmış. Bilimsel amaçlı ilk çalışma ise İzmir’de Urla Hekim Adası’nda gerçekleştirilmiş. Bu çalışmada denize 9 m ve 18 m derinliklerde 15’er adet beton kübik resif bırakılmış ve bunların üzerinde ve etrafında toplanan türler periyodik olarak gözlenmiş. Bu araştırma sonucunda yerleştirilen resiflerin ortamdaki ürünü 2 kat artırdığı gözlenmiş.
Bugün Türkiye sularında Gökova Körfezi, Marmaris, Gümüldür, Kuşadası, Edremit, Saroz Körfezi, Erdek, Mudanya, Sinop ve Karadeniz Ereğli’de pek çok yapay resif projesi bulunuyor.
***
.jpg)
“Sürdürülebilir bir dünya” için çalışmayı temel hizmet alanlarının içine yerleştirmiş olan Rotaryenler de dünyanın birçok yerinde olduğu gibi bölgemizde de önemli işlere imza atıyorlar.
2005 yılında Kuşadası Rotary Kulübü’nün öncülüğünde sivil toplum örgütleri ve kamu kurumlarında ortaklaşa başlatılan Kuşadası Yapay Resif Projesi kapsamında Kuşadası Körfezi'ne bırakılması planlanan 375 adet yapay resiften 275 tanesinin atılması 2009 yılında gerçekleşmişti. 2013 yılında proje tamamlandı ve körfez tüm yapay resiflerle buluştu…
Geçen Pazar günü de 2005’ten beri emek verilen projenin durumu için 2440 Bölge Federasyon Başkanı Fatih Akçiçekile çok sayıda deniz aşığı Rotaryen, Kuşadası Rotary Kulübü’nün organizasyonunda resiflerin bulunduğu bölgeye bir dalış gezisinde buluştu. Projenin tamamlandığı 2013’ün Bölge Başkanı Esat Kardıçalı’nın da aralarında bulunduğu rotaryenler dalış sonuçlarından son derece mutlu olduklarını ve bölgede gözle görülür bir iyileşme sağlandığını ifade ettiler…
***
Daha önce de yazdığım gibi Rotary’nin öncelikleri arasında “sürdürülebilir dünya” var. Uluslararası Rotary’nin 2018-2019 Başkanı BarryRassin ve 2019-2020 Başkanı Mark Daniel Maloney. Rotary’nin ESRAG (Çevresel Sürdürülebilirlik Rotaryenleri Eylem Grubu) projesini açıkladıkları el kitabında şu görüşleri paylaşmışlardı:
Rotaryenler, kendi coğrafyalarında ve ötesinde olumlu, kalıcı bir değişim yaratarak tüm dünyadaki insanların yaşamlarını iyileştirmek için çok çalışıyorlar. Yeni üyeler çekerek ve herkesin yararına olacak yeni fırsatlar yaratarak etkimizi arttırmak için sürekli çaba gösteriyoruz. Bu nedenle, Çevresel Sürdürülebilirlik Rotaryenleri Eylem Grubu tarafından yaratılan bu Dünya Çevre Günü el kitabını BM Çevresinden gelen girdilerle sunmaktan mutluluk duyuyoruz.
***
.jpg)
Aklı başında herkes gibi rotaryenler de dünyanın giderek “sürdürülemez” hale gelmesinden şikayetçiler… Düzeltmeye de çalışıyorlar. Dünyayı birleştirmenin önemli rollerinden biri de bu.
Sayfa başına git