MENÜ
İzmir 11°
Ege'de Sonsöz
PAYLAŞ 
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
İngiltere’nin örnek gösterilen sağlık örgütünün özelleştirme öyküsü
Dr. Berna BRIDGE
YAZARLAR
8 Haziran 2020 Pazartesi

İngiltere’nin örnek gösterilen sağlık örgütünün özelleştirme öyküsü

Dünyaca ünlü, sosyal devletin en güzel örneklerinden biri olan Birleşik Krallığın halka ücretsiz ve kaliteli sağlık götüren “Milli Sağlık Örgütü” son on yılda üst üste yapılan özelleştirmelerle ve kesintilerle İngiltere’yi nasıl korona virüse yenik duruma getirdi?

Kısa adıyla NHS, “NationalHealth Service”, İngiliz Milli Sağlık Örgütü’nün resmi kuruluş tarihi Sovyetler Birliğinin Berlin’e girmesi, Doğu Bloğunun genişlemesinin ardından, yani İkinci Dünya Savaşı’nın hemen ertesinde, 1948dir.  Resmi tarih 1948 olsa bile halka sahip çıkmak, sağlık hizmetini yalnızca egemen sınıfa paralı olarak sunmak yerine herkese destek olma düşüncesinin ilk adımlarıKraliyette 1919da, yani 1917 Ekim Devrimi, 1918 Çar ve ailesinin öldürülmesini takipeden yıllarda atıldı.

Birinci Dünya Savaşı sonrası çocuk ölümlerinin çokluğu, evsizlik gibi sıkıntılara devlet yavaş yavaş sahip çıkmaya başladı. Historic UK’den JessicaBrain’inaraştırmasında endüstri devriminin büyüyen işçi kentlerinden, esir ticaretinin eski büyük limanı, bugün bir “Esaret Müzesi”ne ev sahipliği yapan Liverpool’dan Dr Benjamin Moore 1912’de NHS sözünü kullanarak bu düşüncenin temellerini atmıştı.

Araya giren Birinci ve İkinci Dünya savaşları, devletin savaşta yaralananlara bedelsiz bakmak zorunda kalması bu düşünceleri 1946’ya kadar yavaşlattı. 1941de savaş sonrası herkese ücretsiz sağlık hizmeti götürme çalışmaları bir yandan devam ediyordu. 1944de NHS’in sosyal sigortalardan değil, halkın vergilerinden fonlanması üzerine kabine bir çalışmayı kabul etti. 1946ya gelindiğinde anlaşılan prensip “gereksinmesi olan” tüm halka ve ülkeye misafir gelenlere, parasına ve maddi katkısının miktarına bakmaksızın eğitim gibi ücretsiz sağlık hizmeti de vermekti. 1948de NHS kuruldu.

1980e kadar bu düşünceyle devam eden sosyal devlet anlayışı, 1980de Thatcher hükümetinin “savaş sonrası sosyal devlet fikrindekiuzlaşması”nı tamamıyla reddetmesi ile yara almaya başladı. NHS çok popüler olduğundan Thatcher NHS’e dokunamadı ve 1982de dokunmama sözü verdi ancak o yıllarda başlayarak minik adımlar atılmaya başlandı. 

BBC’nin haberine göre Sovyetler Birliği’nin dağıldığı 1990 yılına kadar NHS’e yatırım, gereksinmelere göre giderek arttı, bütçede ki açık gittikçe arttı. 1955de bütçenin %11.2sini alan sağlık hizmeti 2017de bütçenin %30.1ini aldı. Kesintiler savunma ve halka ücretsiz barınma sağlama tarafında yapıldı. 2018de İngiltere’de ilaç ve diş hekimliği hizmetleri ücrete bağlandı ama İskoçya, Galler, Kuzey İrlanda’da, kronik hastalığı olanlarda, çocuk ve yaşlılarda ücretsiz devam ediyor.

1948de 480 000 olan yatak sayısı 2018de 120 000e indi. 1948de yaşam ortalaması erkeklerde 65.9, kadınlarda 70.3 iken 2018de erkeklerde 79.5, kadınlarda 83.1e çıktı, çocuk ölümleri çok çok azaldı, aşı ile çocuk felci yok edildi. Kalp, verem ve beyin kanamasından ölümler azalırken kanser ve bunamadan ölümler arttı. Peki, bu kadar iyi giden, başarılı bir sistem nasıl bugün korona virüsü nedeniyle yakınılan bir duruma geldi?

The Guardian gazetesinden Felicity Lawrence, JulietteGarside, DavidPegg, David Conn, Severin Carrel ve Harry Davies’in çok kapsamlı haberine göre son on yılda sağlık hizmetine yapılan kısıntılar ve özel sektöre kaydırılan çeşitli hizmetler bunun baş nedeni. Örneğin, korona testi özel bir şirket olan Deloitte’nin otomobil ile gidilen, NHS sağlık çalışanlarından olmayan özel şirketin özel görevlileriyle yürütülen bir hizmet. Özel otomobiliyle gidemeyenlere şirket posta ile test paketi yollamakta. Bu şirket de bu işleri yaparken başka şirketlerden faydalanmakta.

The Guardian gazetesine göre görüştükleri onlarca sağlık görevlisi, devlet bilimsel ve siyasi danışmanları, NHS liderlerinin çoğunun bu konudaki fikri, son on yılda yapılan kesintilere ve birçok sağlık işinin özel şirketlere devredilmesine işaret etmekte.Son on yılda ülkeyi yöneten başta Muhafazakar Partinin halk sektöründeki reorganizasyonu ve pazarlamasının kurulan o sağlam altyapıyı parçaladığını, bazı yerlerde yok ettiğini ve büyük acil durumlarla baş edemez duruma getirdiğini belirtiyor.

Belediyelere ve valiliklere korona virüsü pandemisindegereken bilgilerin verilmediği, virüsün hangi kente, bölgeye, mahalleye ulaştığınınbilinmediği, yerel önlemler alınamadığı, yapılan testlerin nasıl programlandığının bilinmediği, ancak internetten bilgi alabildikleri, özellikle yoksul semtlerin sıkıntıda olduğu, hükümetin farklı bölümlerinde birbirleriyle iletişim olmadığı, deneyimli kişilerden faydalanılmadığı gibi yakınmalar dile getiriliyor.

Gazetenin haberine göre tam on yıl önce, 22 Haziran 2010da başlayan tasarruf adımları ile bütçedeki açığı kapatmayı hedefleyen George Osborne’la başlayan, Cameron’la devam eden kesintilerle İngiltere 2008de bir gecede 32000 hastane yatağının azalmasını yaşadı. Korona virüsü Avrupa’ya geldiğinde bir zamanlar güneşin batmadığı imparatorluk İngiltere yoğun bakım yatağı sayısında Avrupa’nın yirmi dördüncüsüolurken iki dünya savaşını kaybetmiş Almanya birinciydi.

Yine aynı gazete bu kesintilerin hem sağ Muhafazakar Parti, hem de sol,
İşçi Partisi tarafından yapıldığını, çok iyi işleyen bir sağlık örgütünün son on yıl içinde yıpratıldığını, yerel yönetimlerin eskiden çok katkısı varken yerele %60 bütçe kesintisi getirilerek yerelin gücünün de yok edildiğini, devlette yatak sayısı düşürülürken özel hastanelerin sayısının artmasına yardımcı olunduğunu belirtiyor.

JessicaBrain’in yorumuyla, “70 yılı deviren NHS bir yandan beklentilerin çok üstünde bir kurum ancak diğer yandan da tamamlanacak eksikleri olan, bir zamanlar akla hayale gelmeyen bir düşünceyken şimdi onsuz yapılamayan bir hizmet ve İngiliz sosyal tarihinde önemli bir bölüm.”

Yorum Ekle
Yorumunuz gönderildi
Yorumunuz editör incelemesinden sonra yayınlanacaktır
Yorumlar

   Bu yazı henüz yorumlanmamış...

Yazarın Diğer Yazıları
Sayfa başına gitSayfa başına git
Masaüstü Görünümü  ♦   İletişim  ♦   Künye
Copyright © 2024 Ege'de Sonsöz