Bugün Pazar…
Hiç bitmeyen sevgi ve saygıyla…
Atatürk’ü bu köşede anma ve hatırlama günü…
Bir kez daha…
Az bilinen yaşanmış bir öyküyü paylaşalım…
Bunu yaparken de…
Bu anıyı bugünlere taşıyan ve…
Afife Jale ile birlikte…
Türk Tiyatrosu’nun ilk Müslüman kadın oyuncusu olarak anılan…
Bedia Muvahhit’i…
Saygıyla analım…
***
Bedia Muvahhit, 1897 İstanbul doğumluydu… Asıl adı, Emine Bedai Şekip’ti… Notre Dame de Sion Lisesi mezunuydu… En büyük arzusu sanatçı olmaktı… 1914'te yeni kurulan Darülbedayi'ye girdi… Yedi yıl sonra, bir oyun sonrası fotoğrafını istediği aktör Ahmet Refet Muvahhid ile evlendi… Turneye çıkmaya başladı… Ve 1923’te, bir akşam yolu Atatürk ile kesişti… Gerisini bu ölümsüz sanatçıdan dinliyoruz…
***
Eşim Ahmet Refet, İzmir’e arkadaşlarıyla bir turne yapmıştı… Ben de gittim… Mustafa Kemal merak etmiş, sordurmuş:
“Sahnede kimler var?” diye…
Onlar da:
“Ermeni hanımlar var” demişler…
Mustafa Kemal Paşa o zaman eşime sormuş:
“Niye senin eşin çıkmıyor? O oynasın! Gelip seyredeceğim…”
Mustafa Kemal’in benim sahneye çıkmamı istemesi de şundan:
Ben eşimle birlikte “Ateşten Gömlek” filminde oynamıştım… Halide Edip Hanım davet etmişti… O’na da tavsiye eden Muhsin (Ertuğrul) Bey’di… İzmir’de Atatürk, beni işaret edip, “O oynasın” deyince, hemen sahneye çıkmaya hazırlandım… Çünkü, “Gelip seyredeceğim” demiş…
***
Bende heyecan, “Ayol ben nasıl çıkarım, nasıl yaparım?” filan… O gece oynanacak oyun “Ceza Kanunu”…
Bana, “Baş kadın oyuncu rolüne hazırlan!” dediler…
Bir genç kadın rolü, Sacide’yi oynayacağım… Tabii ne haldeyim tasavvur edersiniz… Sonunda Mustafa Kemal sahneye geldi… İzmir yangından yeni çıkmış; ayakkabıları küller, çamurlar içinde, o haliyle sahneye geldi…
Piyesi çok beğendi ve İzmir civarını dolaşıp temsiller vermemizi istedi… Denizli, Manisa gibi… Sonra bana döndü:
“Yalnız…” dedi ve ekledi:
“Oralarda, hemen sahneye başın açık çıkma …”
“Neden Paşam?” dedim…
Gözlerime baktı ve şu cevabı verdi:
“Oralarda halk, savaştan yeni çıktı… Bir Türk kadınını sahneye çıkmasına, hem de başı açık çıkmasına hemen alışamaz… Başına başörtüsü gibi bir şey tak, öyle çık… Sonra gitgide alışacaklardır… Türk kadını layık olduğu medeni seviyeye kavuşacak, medeni dünyada hak ettiği yeri alacaktır…”
***
Daha önceleri de iki Türk kadını sahne tecrübesi yapmış… Afife Jale mesela… Onlara çok zorluk çıkarmışlar… Fakat ben doğrudan doğruya Mustafa Kemal’in müsaadesiyle çıktığım için, tam tersine, son derece ilgi ve takdirle karşıladılar… Büyük iltifatlar gördüm…
***
Bedia Muvahhit, yüzlerce filmde rol aldı… Sahnede devleşti… 25 yıl önce bir ev kazası sonucu 97 yaşında yaşama gözlerini yumdu… Türk Kadınlar Birliği onun adını yaşatmak için, sahnelerimizde, “İlk önemli rolü”nü oynayan genç kadın oyunculara her yıl “Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülü” veriyor… Bedia Muvahhit anısına Posta Pulu bastırılan ender sanatçılardan biriydi… Mekanı Cennet olsun…
Sonsöz: “Sanatçı, cemiyette uzun ceht (aşırı çalışma) ve gayretlerden sonra anlında ışığı ilk hisseden insandır… / M. Kemal Atatürk…”
Kaynak: Selma Selçuker, “Sanat Tünelinde Sanatsever Atatürk” / Hürriyet Gazetesi, 6 Kasım 1998…
Sayfa başına git