Var mı çam balı gibisi…

Bugün 20 Mayıs… Üç yıldır Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Arı Günü diye kutlanıyor.

 “Arılar biterse insanın da biteceği” artık bir şehir efsanesi değil. İnsanoğlunun arıları korumamasının kendisini korumaması demek. Bu kesin. Covid 19 salgınına rağmen üretimi durdurmayan çiftçilerimiz ile birlikte arılar da doğada yaşamın sürmesi için durmaksızın çalışıyorlar.

Veteriner Hekimler Odası’nın dünkü açıklamasında dile getirdiği gibi “Tarımsal faaliyetlerde yoğun kimyasalların kullanımı, böcek, mantar vb. ilaçların bilinçsiz kullanımı, kullanılan kimyasalların atıklarının doğal ortamlara atılması arıların varlığını tehdit eden başlıca nedenler…”

Oda’nın açıklamasında yer alan “Doğanın nefes alma şansı bulduğu bu dönemde, çiftçilerimizin daha bilinçli olması ve iyi tarım uygulamalarının desteklenmesi ile arılar sayesinde biyolojik çeşitliliğimiz ve doğamız daha da zenginleşecektir” düşüncesine katılmamak elde mi?

ÇAM BALI TÜRKİYE’NİN BALI!

20 Mayıs bütün dünyada FAO öncülüğünde “Bee Engaged- Arılara Bağlanalım” teması ile kutlanıyor. FAO, sadece arıların değil, aynı zamanda arıcıların da rolünü önemsiyor. Arıcılar, arıların varlığını ve biyolojik çeşitliliğini koruyor. Arıcılar, besleyici gıdalar ve gıda ürünlerinin geniş yelpazesi ve kalitesinin korunmasıyla, küresel gıda güvenliğine de katkı sağlıyorlar.

Türkiye ne kadar farkında ama FAO bugün meşhur balımıza dikkat çekti… Çam Balı’na… FAO Bildirinde özel bir yer ayrılan “çam balı” için ne denmiş bir bakın:

Bu reçineli balın, çiçek balı kuzenlerine kıyasla daha güçlü baharat yapısı ile kendine özgü bir tadı var… Dünyadaki çam balının neredeyse yüzde 90'ı Türkiye'den geliyor. FAO ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), bu balın endüstrisini güçlendirmek, daha verimli, sürdürülebilir ve kapsayıcı hale getirmek ve bu özel balın dünya çapında tanınmasını artırmak için Türkiye'nin çam balı sektörü ile birlikte çalışıyor. EBRD ve FAO desteği ile Türkiye, bu yerel bilgiyi korumak ve gelecek nesillerin arıcılık geleneğini sürdürmeleri amacıyla ilham vermek için çam balının CI olarak kaydedilmesi için çalışmalarını sürdürüyor.

CI, yüksek kaliteli bir ürün ile üretilen yer arasındaki özdeşleşmeyi gösteren bir etikettir. Bir CI, belirli bir bölgeden olan ürünün, geleneksel üretim yöntemleri de dahil olmak üzere, belirli kriterlere uygun bir biçimde korunmasını sağlar.

Türk çam balı örneğinde; arıcılar Türkiye’nin Ege kıyısındaki çam ormanlarına arı taşırlar. Arılar, sadece belirli çam ağaçlarının sapında yaşayan bir kabuklu böcek türü olan ‘Marchalina hellenica'nın bıraktığı kalıntıdan bal özü toplar.

Çam balının Coğrafi İşaretle kaydedilmesi, çam balını bu kadar eşsiz kılan biyolojik çeşitliliğin ve doğal kaynakların korunması için üreticilere daha da teşvik eder. Bu durum, Türkiye’nin dünyanın 25 arı alt türünün beşte birine ev sahipliği yapmasından dolayı çok önemlidir.

Kalite, özgünlük ve itibara değer veren tüketiciler için CI etiketi, üreticilerin daha yüksek gelir elde etmelerine de yardımcı olabilir.

Türk çam balı sektörü geliştikçe, balın Avrupa Birliği düzeyinde Coğrafi İşaretle kaydedilmesi için baskı artmıştır. Bu, sadece piyasayı sahte çam balından izole etmekle kalmayacak, aynı zamanda daha fazla uluslararası pazar fırsatı da sağlayacaktır.

Daha fazla direnç ve bilinirlik… Coğrafi İşaret kayıt süreci henüz geçen yıl başlamış olmasına rağmen, girişim, tedarik zinciri boyunca koordinasyonun artırılmasını da kapsayacak şekilde Türkiye'nin bal sektöründe yapılacak iyileştirmelere zemin hazırlamış oldu. 

***

Dünya genelinde COVID19 salgınına bağlı olarak büyük aksaklıklara ve sıkıntılara neden olan seyahat kısıtlamaları, bu yaz çam balı mevsiminde etkili olabilecek bal üretimini ve polen dağıtımını da tehdit ediyor.

Türkiye'nin bal sektörünü güçlendirmek için attığı adımlar, sektörü ekonomik ve lojistik sorunlara karşı daha dirençli hale getirebilir.

Küresel toplum Dünya Arı Günü'nü kutlarken, EBRD ve FAO, gıda ve biyoçeşitliliğimiz için arılar ve bu arıları koruyan arıcılar ve üreticilerin de önemine vurgu yapıyor.

***

Şu günlerde kimseler daha uzun yazı okuyamıyor. O nedenle Slow Food’un biz şehirlilere düşen “Arıcılıkla ilgili önerilerini” sonraki yazımda yayımlayacağım…