Ünlü filozof ve din tarihçisi Mircea Eliade de, Hint Felsefesini anlamanın temel yolunun bu kavramları iyi algılamaktan geçtiğini vurgular, Yoga adlı eserinde.
Mircea Eliade der ki; “Dört ana fikir bizi Hint düşüncesinin kalbine götürüverir:
- İnsanı kozmosa bağlayan ve sınırsız ruh göçüne mahkum eden evrensel nedensellik yasası. Bu karma yasasıdır.
- Kozmosu doğuran, muhafaza eden ve bunları yaparken var olanların ‘ebedi geri dönüşünü’ mümkün kılan gizemli süreç. Bu kozmik yanılsama, mayadır; cehalet (avidya) tarafından körleştirildiği sürece insan bu yanılsamayı besler.
- Mayanın dokunduğu kozmik yanılsamanın ve karma tarafından koşullandırılan insan deneyiminin ötesinde bir yerlerde konumlanmış mutlak hakikat; saf Varlık, Mutlak ve adına ne denirse densin; yok edilemez, Nirvana.
- Son olarak, Varlığa erişmenin yolları; kurtuluşu (mokşa, mukti) sağlamak için uygun teknikler. Bu araçlar bütünü tam anlamıyla yogayı oluşturur.”
Koca Mircea Eliade, neredeyse bir paragrafta özetlemiştir Hint Felsefesini, Hintlilerin hakikat arayışını.
Tam bu noktada, çok önemli bir konuya da değinir Eliade. Der ki, “Hindistan’a göre hakikat kendi başına bir değer taşımaz, soteriyolojik işlevi sayesinde değer kazanır.”
Burası çok önemlidir. Soteriyoloji, ruhun kurtuluşunun nasıl mümkün olabileceğini inceleyen ilahiyat dalına verilen isimdir. Hint düşüncesi de, ruhun kurtuluşu peşindeki hakikatle ilgilenir; çünkü bu mümkün değilse, hakikatin anlamı yoktur.
***
Şair, yazar, gazeteci kardeşim Ünal Ersözlü, Karakarga Yayınları’dan onbirinci kitabını çıkardı. Ersözlü’nün Karakarga Yayınları’ndan yayımlanan kitabı, “50 Maddede Doğu Felsefesi” adını taşıyor. Yazının girişinde benim de enteresan bulup anlamaya çalıştığım Mircea Eliade’nin düşüncelerini bu kitaptan aldım.
Karakarga Yayınları, Ersözlü’nün ’50 Maddede Doğu Felsefesi’ adlı yeni kitabını, farklı platformlarda, arka kapakta da yer alan şu ifadelerle duyurdu:
“Ünal Ersözlü, bu kitapta felsefenin bir düşünce sistemi olarak Doğu'dan yükselişine ışık tutuyor, Doğu felsefesinin satır başlarını önemli alıntılarla ve derin bir araştırma merceğinden geçirerek okuyucuya sunuyor. Hint felsefesinden Buda'ya, Konfüçyüs'ten Tao felsefesine, antik Mısır felsefesinden Zerdüşt felsefeye; Tasavvuf ve Doğu felsefesi arasındaki benzerliklere, sufi ile keşişin kesişen yollarına, ezeli hikmetten kadim felsefeye kadar, Doğu felsefesine dair her şey, 50 maddede bu kitapta toplandı.”
***
Bayram günlerinde son zamanda dikkatimi çeken kitapları tanıtmak istiyorum sizlere… Ünal kardeşimle başladık. Devam edeceğim.
Sayfa başına git