Yeşilçam’da eğitilenler

İstanbul’un kültürü bin yıllara dayanır.

İyonya ve Eski Yunan’ı, doğusu ve batısıyla Roma’yı, Yahudiliği, Hıristiyanlığı ve Müslümanlığı yaşamış…

Kahraman denebilecek yürekli insanları krallık tahtına oturtmuş…

Gün gelmiş hakikati zalim krallara karşı yiğitçe savunan din adamlarını sahiplenmiş…

Nice isyan, ihtilal, işgal ve kargaşayı yaşamış…

Büyük göç dalgalarını göğüslemiş, ağırlamış, onlara yurt olmuş…

Sanata, edebiyata, musikiye, eğlenceye, tefekküre ve temaşaya kol kanat germiş…

Anlatmakla bitirilemeyecek hukuku ve ekonomisi ile binlerce yıllık insanlık tarihinin birikimini istiflemiş… bir şehir ise söz konusu olan bunun üzerinde düşünmek gerekir.

İstanbul’u anlamak, yaşamaktan zordur.

Bu şehir çok yönlü ve şanslı olduğu kadar barbarların işgaline uğramış amazorlanmadanda barbar olabilmiştir.

Canlı olma özelliğini yitirmeden iyinin en iyisini, kötünün de en kötüsünü yaşamıştır.

Depremlerin geride bıraktığı yıkıntıları fırsata dönüştürebildiği gibi yangınların kül ettiği kenti tekrar inşa edebilmiştir.

İstanbul’un bugününü özetlemeye çalışanlar, ancak hakkında ansiklopedilerin yazıldığı bir şehri sosyolojinin desteğiyle kısayasığdırılabilirler.

Yaklaşık 12 bin yıl önce başlayan büyük devrimlerin çoğuna tanık oldu. Ticaret çağını ıskalamadan sanayi devrimine kadar gelebildi.

Iskaladığı bir devrim varsa o da gecikmeli sanayi devrimi oldu.

Bünyesinde insanlık tarihinin birikimlerini yaratan veya yaşatan ne kadar yenilik varsa hepsini kenarından köşesinden yaşadı.

Ama bir yeniliğin ilk yaratıcısı olamadı.

Her güzeli bir şekilde bazen saraylarda bazen de dehlizlerde yeniden yorumlayarak kendisine benzetebildi.

Tarım devriminden beri sıklıkla istila edilen İstanbul’da her kültür bir şekilde İstanbullu olabildi.

Sinemayla tanışması ve kabullenmesi erken oldu.

Film sektörünün merkezi İstanbul’da üretilen filmler hızla Anadolu’ya servis edildi. Yerli ve yabancı filmlerle yoğrulan yeni bir Türk insanı inşa edildi.

Halk sinemayı sevdi. Hem de çok sevdi. Bir yazlık sinemaya gitmek, sigara yakıp gazoz ve çekirdek tüketmek asriliğin göstergesi oldu.

Basit halk hikayeleri, cenknâmeler, eşkıya, külhanbeyi ve hırsızlık maceralarını hayal dünyasında ete kemiğe büründüren yeni Türkler, filmler aracılığıylamahalle kabadayılarını da tanıdı.

Yeni Türkler; savaşları, sokak ve mahalle arası kavgaları, aşkların her türlüsünü, giyimi, kuşamı, şiveyi ve türküyü… tarihe, kültüre ve asriliğe ait ne varsa hepsinifilmlerde tanıdı.

Oyuncular da aileden biri oluverdi. Bu denli eğlendiren, yer yer güldüren ve kederlendiren yapımlar yazlık sinemalarda yepyeni bir Türkiye yarattı.

Sinema binlerce yıldan beri aynı kültürü yaşayanlar üzerinde öngörülemez bir etki yaptı. Yabancı filmler de kendine özgü bir hayran kitlesi yaratınca kadınlı erkekli günlük yaşamımız istilaya uğradı.

İtiraf edelim ki basit gibi görünen bir teknoloji, insanımızın binlerce yıldan beri sürdürdüğü toprak kokan alışkanlıklarını kısa bir sürede temelden sarstı.

Sinema; yeni alışkanlıkları, yaşam tarzını, ekonomiyi ve yeni teknolojileri benimsettiği gibi yeni siyaseti ve yarattığı avantür başkanları da sevdirdi.

Demokrasiyi yeni yeni tanımaya ve yaşamaya çalışan insanımız “adalet”tençok “kabadayı kültürünü” sevdi.

Hayranlıkla izlenen vurdulu, kırdılı, avantür ve sevda yüklü aşk filmleri önce mahallede çocukların oyunu, sonra da ülkeyi yönetmeye talip eğitimsiz, öfkeli ve yoksul gençlerin ideali oldu.

Gün geldi, henüz oy kullanmadan ülkeyi kurtaran, siyasetten çok siyasi kavgaları seven, dini, imanı, Allah’ı ve kitabı benimseyen İstanbul kültürü tüm ülkeyi istila etti.